Separacja - alternatywą dla rozwodu?

Wybór pomiędzy żądaniem orzeczenia separacji lub rozwodu jest uzależniony od konkretnego przypadku. Należy zastanowić się czy orzeczenie separacji spełniałoby oczekiwania małżonka czy też ograniczenia, które istnieją po orzeczeniu separacji byłyby nie do przyjęcia. Ponadto należy przeanalizować czy istnieją przesłanki do orzeczenia separacji lub rozwodu. W przypadku rozwodu są one bardziej rygorystyczne.

Przesłanką do orzeczenia separacji jest zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. Oznacza on zanik wszelkich więzi łączących małżonków tj. więzi uczuciowej, psychicznej i fizyczną jak również ekonomicznej i gospodarczej. Nie ma warunku udowodnienia trwałości tego rozpadu, tak jak to ma miejsce w przypadku orzeczenia rozwodu. Separacja daje bowiem możliwość zastanowienia się nad przyszłością związku.

W kodeksie rodzinnym i opiekuńczym wskazane są dwie negatywne przesłanki uniemożliwiające orzeczenie separacji. Jedną z nich jest dobro małoletnich dzieci. Drugą przesłanką jest zgodność z zasadami współżycia społecznego. Separacja nie może być orzeczona, gdy np. jeden z małżonków wymaga pomocy oraz opieki lub jest ciężko chory.

Istotny jest fakt, iż rozwód i separacja wywierają takie same skutki ale z pewnymi wyjątkami. Separacja, tak jak i rozwód, powoduje powstanie rozdzielności majątku. Do małżonka po orzeczeniu separacji nie mają, tak jak to ma również miejsce w przypadku orzeczenia rozwodu, zastosowania przepisy o powołaniu do dziedziczenia ustawowego. Jednak w przeciwieństwie do rozwodu w przypadku separacji nie można ponownie zawrzeć małżeństwa z uwagi na to, iż nie doszło do rozwiązania obecnego związku małżeńskiego. W związku z powyższym nie przysługuje również prawo do powrotu do nazwiska posiadanego przed zawarciem ślubu. 

Należy pamiętać, iż na małżonkach pozostających w separacji ciążą określone obowiązki. Podstawowy obowiązek stanowi wzajemna pomoc. Niezbędna może się okazać pomoc materialna jak i wsparcie psychiczne. Małżonków może obciążać również obowiązek alimentacyjny. W przypadku orzeczenia separacji jest on nieograniczony czasowo. Natomiast po rozwodzie może być orzekany na czas określony (do 5 lat) i wygasa w przypadku zawarcia ponownego związku małżeńskiego. Warto pamiętać, iż tak jak w przypadku rozwodu, znaczenie ma określona w orzeczeniu wina. Z kolei kwestia alimentów, a także władzy rodzicielskiej rozstrzygana jest zarówno w jednym jak i drugim postępowaniu.